Superheld Martine geeft alles graag een tweede leven

Buurheld Martine Zwijnenberg, aangedragen door Hajni, Hilde, Emy, Ad en Willo

Buurheld Martine

Waarom is Martine een Buurheld?
Voor onze verhalenserie kregen we honderden tips binnen. Maar over geen enkele buurheld ontvingen we meer aanbevelingen dan Martine. ‘Ze is een voorbeeld hoe je mensen kunt enthousiasmeren. Martine promoot bovendien het hergebruik van onnodig afgedankte spullen. Door haar is dumpster diving een stuk minder beschamend en zelfs een hobby voor velen geworden’, vertelt Hilde. ‘Ze zorgt niet alleen dat te vroeg afgeschreven producten een nieuwe kans krijgen, maar maakt daar ook nog eens heel veel mensen blij mee’, vult Emy aan. ‘She is a helpful, kind and lovely recycler’, zegt de Engelstalige buurtgenote Willo. ‘Martine is een superheld, die bovendien vier keer per week zwerfafval prikt. Wat ze voor de Bos en Lommer-buurt in Amsterdam doet, is ongelooflijk’, vertelt Hajni. ‘Martine verbindt mensen, is initiatiefrijk, maar staat altijd bescheiden op de achtergrond. Ze mag weleens in het zonnetje worden gezet!’, aldus Ad.

Nabuurschap
Het graag voor anderen klaarstaan, heeft de 52-jarige Martine van jongs af aan meegekregen. In haar geboortestreek Twente noem je het noaberschap. ‘Op het platteland woonden onze meest nabije buren op een paar honderd meter afstand, maar we hielpen elkaar regelmatig’, legt Martine uit. ‘Onze buurman had bijvoorbeeld een maaimachine en maaide dan het land bij ons, terwijl mijn oom – met wie wij in één huis woonden – hem dan weer ondersteunde met elektriciteit aanleggen. Een andere buurman durfde het dak niet op, maar mijn vader wel. Dus als er een dakpan los lag, hielp hij hem. Zo kweek je een mooie onderlinge band.’

Buurheld

Wedstrijd schoonste straat
Deze sterke sociale verhoudingen zijn binnen een kleine, vaak boerengemeenschap, heel normaal. Martine heeft het inmiddels ook geïntroduceerd in de grootste stad die Nederland rijk is. ‘In de Amsterdamse wijken De Baarsjes en ook Bos en Lommer hebben we een wedstrijd gehad, waarbij je met buurtgenoten je eigen straat zo schoon mogelijk wilt houden. Dus dat betekent dat je in een team zwerfvuil gaat prikken, maar ook buurtgenoten informeert wanneer ze het beste hun grofvuil kunnen buitenzetten. Je wilt natuurlijk van de andere straten winnen, dus je doet samen extra je best.’

Cohesie creëren
‘Het grappige is dat door zo’n wedstrijd een cohesie in de straat ontstaat. En door cohesie gaan mensen meer letten op wat ze doen in hun eigen buurt. Zo wordt iedereen zorgzamer’, vervolgt Martine. ‘In Bos en Lommer wordt deze buurtactie van schoonste straat al voor de 9de keer gehouden. In De Baarsjes is het de 2de keer. Als je nummer 1 wordt, win je met je team 1.750 euro. Wij hebben ‘m met onze eigen straat al een keer gewonnen. Wat we ermee gaan doen? Eenmaal uit de pandemie organiseren we een gezellig straatfeestje.’

Afval prikken Buurheld

Uitgeputte aarde
Martine is erg begaan met onze aardbol, die we met 8 miljard mensen in sneltreinvaart van alle energie aan het onttrekken zijn. ‘De bouwgronden die we voor productie gebruiken, hebben nog 20 tot maximaal 60 seizoenen in zich. Daarna zijn ze volledig uitgeput. Het enige wat je dan kan doen om nieuw bouwland te krijgen, is nóg meer bossen kappen. Dat is natuurlijk niet de oplossing. Alles wat we nu doen is: produceren, kopen, weggooien en opnieuw produceren, kopen, weggooien. Dat kan niet oneindig doorgaan. We moeten beter met onze spullen, elkaar én de wereld omgaan.’

Wens in vervulling
Daarom is Martine een voorvechter van de circulaire economie. ‘Ik wilde eigenlijk heel mijn leven lang al langs het grofvuil fietsen en bruikbare dingen een tweede leven geven. Ik heb dat eigenlijk nooit gedaan, omdat ik bang was. Want wat zouden de buren wel niet denken als ze me bij het afval op straat zouden zien staan? Maar nadat ik in 2020 van een zware periode in mijn leven was hersteld, ben ik tóch begonnen. Het is echt super. Ik zie het als schatzoeken en krijg er zoveel energie van. En wat vind je er een prachtige spullen, waarvan het zonde is als ze naar de verbrandingsoven gaan.’

Amsterdam Buurheld

Waste of West
Op woensdagavond struint Martine de straten van Bos en Lommer af. Op andere dagen bezoekt ze andere buurten waar dán het grofvuil wordt buitengezet. ‘Ik heb de mooiste schilderijen, etsen en tekeningen gevonden. Zo heb ik thuis een prachtige kunstmuur gecreëerd. Maar de meeste spullen die ik vind, geef ik weg. Als ik iets interessants of bruikbaars zie, maak ik er een foto van en plaats die op de Amsterdamse Facebook-pagina Waste of West. Dan zet ik erbij ‘dit ligt daar’ en dan kunnen geïnteresseerden het zelf ophalen. Toen ik actief werd in deze Facebook-groep, had Waste of West 300 leden. Nu is het maximum van 2.500 bereikt en is er een wachtlijst van een half jaar om toegelaten te worden. Het voorziet dus in een enorme behoefte. Uit de leuke reacties die ik ontvang, ervaar ik dat mensen enorm blij zijn met de tweedehands vondsten.’

Zet eigen buurt-app op
In Bos en Lommer heeft Martine inmiddels ook de Whatsapp-groep Groene Bo-Lopers opgezet. ‘Dan gaan we drie of vier keer per week zwerfaval prikken in de buurt. Naast het milieuaspect, vind ik het leren kennen van nieuwe buurtgenoten het leukst. Ik geef de lezer van dit verhaal graag mee: zeg eens hallo tegen je buren en maak een praatje. Er wonen namelijk zó veel interessante mensen, veel meer dan je nu denkt. Zet een Whatsapp-groep of een Facebook-pagina voor je straat op. Dat brengt cohesie in je buurt. Als iemand bijvoorbeeld noodgedwongen in quarantaine zit en via de buurt-app vraagt of iemand boodschappen wil doen, krijg je meteen tien reacties. Het mooie is: als mensen eerst iets geven, durven ze daarna ook te vragen.’